नेपाली कामदारको कमाइ कसरी गुम्दैछ?

काठमाडौं : कोरोना भाइरस महामारीका कारण दबाब र बाध्यतामा परी वैदेशिक रोजगारीबाट स्वदेश फर्किनु परेका नेपाली कामदारहरुले आफ्नो कमाइ गुमाउनु परेको छ । विज्ञहरुले त्यसलाई ‘श्रमिकहरूको ज्यालामा चोरी’ भनेका छन् ।

आप्रवासी कामदारहरुको हितका पक्षमा काम गर्दै आइरहेको संस्था प्रवासी नेपाली समन्वय समिति (पीएनसीसी)ले गरेको एक अध्ययनले उक्त तथ्य सार्वजनिक गरेको हो । प्रवासी नेपाली समन्वय समितिका महासचिव अञ्जन पोखरेलले ठगिनेमा कागजात नभएका कामदार रहेका बताएका छन् । उनीहरु आफुले पाउनुपर्ने तलब तथा ज्याला पाउन कम्पनीविरुद्ध उजुरी दिने अवस्थामा समेत नदेखिएको बताए ।

उक्त संस्थाले कोरोना महामारीको विश्वव्यापी संक्रमणपछि रोजगारी गुमाएर घर फर्किएका कामदारहरुले बाध्यताबश आफुले कम्पनीबाट पाउनुपर्ने रकम छोड्नु परेको देखिएको बताएको छ ।

उक्त संस्थाले कोरोना महामारीपछि रोजगारी गुमाएर फर्किएका मध्ये सवा ७ सय नेपाली कामदारलाई आधार बनाएर गरेको अध्ययनमा उक्त कामदारको ज्यालामा ठगी भएको देखिएको बतायो । समितिले ७ सय ३० जना कामदारहरुले नियमितरुपमा पाउनुपर्ने मध्ये ३ करोड ९८ लाख ३५ हजार ६ सय ३२ रुपैयाँ ज्याला छाडेर फर्किएको भन्दै समग्रमा नेपाली कामदारले करोडौं गुमाएको बताएको छ ।

पाउनुपर्ने तलब सुविधा छोड्न बाध्य भएका मध्ये वैदेशिक रोजगारीका लागि कतारबाट फर्किएका सबैभन्दा धेरै रहेको बताएको छ । कतारपछि साउदी अरब, बहराइन, यूएई र मलेसियाबाट फर्किएकाहरु रहेको उक्त अध्ययनले जनाएको छ । नेपाली कामदार धेरै प्रकारका रोजगारीमा जाने गरेका छन् । पाउनु पर्ने ज्याला तथा तलब छोडेर आउनेमा निर्माणको क्षेत्रमा काम गर्ने कामदार रहेका छन् । निर्माण क्षेत्रमा रोजगारीमा जाने अधिकांश नेपाली कामदार अदक्ष र शिक्षाका दृष्टिले पनि कमजोर मानिन्छन् । निर्माणपछि सेवा क्षेत्रमा रोजगारी गर्न गएका मजदुर ठगिएको पाइएको छ ।

श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयका सचिव सूर्यप्रसाद गौतमले ठगीमा परेका नेपाली कामदारहरुलाई न्याय दिलाउन मन्त्रालय लाग्ने भन्दै परराष्ट्र मन्त्रालयको समन्वयमा नेपाली नियोगहरुसँग समन्वय गर्ने आश्वासन दिए । उनले वैदेशिक रोजगार ऐन अनुसार करार अनुसारको तलब सुविधा नपाई ठगीमा पर्ने कामदारलाई न्याय दिलाउने जिम्मेवारी म्यानपावर कम्पनीको पनि भएको बताए ।

यसअघि राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगले गरेको एक अध्ययनमा पनि कोभिड–१९ संक्रमणको फैलावटसँगै काम र कम्पनी बन्द भएको, रोजगारदाताले एकतर्फी रूपमा निष्काशन गरेको वा करार भंग गरेका कारण ठुलो संख्यामा नेपाली कामदारहरूको पूर्ण वा आंशिक रूपमा रोजगारी र पारिश्रमिक गुमेको, कतिपय रोजगारदाताले कामदारलाई पारिश्रमिक नदिने वा दिइएमा पनि पूरै नदिने गरेको पाइएको देखिएको थियो । यो समाचार मध्यान्ह दैनिकमा प्रकाशित छ ।